پایگاه تحلیلی و خبری دانستنی نیوز
کورش زارعی- در حالی که هواشناسی که پاییز امسال را فرانرمال و سیل‌آسا پیش‌بینی می‌کرد، نه تنها شاهد بارش نرمال در ایران نبودیم، بلکه کم‌بارشی پاییز امسال رکوردهای چند سال گذشته را هم جابجا کرده‌است.
پیش‌بینی اشتباهی که موجب شد تعداد بسیاری از کشاورزان غرب ایران با امید بستن به بارش شدید باران، کاشت گندم را زودتر از سال‌های گذشته انجام دهند و حالا دچار زیانی شدید شده‌اند.
همزمان با کاهش بی‌سابقه باران در ایران، طی روزهای اخیر انتشار فیلم‌هایی از نقاط مرزی ایران و ترکیه که در آن کوه‌های ترکیه غرق در برف ایران و کوه‌های ایران کاملا خشک، موجی از سوال را برای مردم ایجاد کرده که چرا در فاصله‌ای بسیار نزدیک از ایران شاهد برف‌‌های شدید هستیم و در ایران نه تنها خبری از برف نیست بلکه بارش‌ها هم کاهش شدیدی داشته است.
همزمان با موج سوالات شهروندان، سناریوهای گوناگونی برای علت این ماجرا بیان شده است.
برخی کاهش باران‌ها در ایران را ناشی از تغییرات اقلیمی عمدی به شیوه هایی چون ابردزدی و برف دزدی از طرف برخی کشورها و دولت های متخاصم با ایران می‌دانند.
این گمانه‌زنی‌ها در حالی است که گروهی از کارشناسان و مسئولان وجود چنین عاملی را به طور کلی رد و عنوان می کنند که نابارورسازی ابرها از سوی سایر کشورها با هدف ایجاد خشکسالی در ایران، پایه و اساس علمی ندارد.
به باور این کارشناسان، خشکسالی و کم آبی های اخیر نتیجه تغییر اقلیم بوده که تنها مختص ایران نیست و آب و هوای همه کشورهای جهان را مورد تاثیر قرار داده است.
در همین خصوص، علی سلاجقه رییس سازمان محیط زیست در خصوص اقدامات خصمانه‌ای علیه بارش‌ها در ایران جواب دوپهلویی داده و بیان کرده است: بارش‌ها گاهی به صورت طبیعی است و گاهی برخی کشورها از روش‌های مصنوعی جهت ایجاد بارش‌ها استفاده می‌کنند، شاید دشمن از هر چیزی استفاده بکند تا طرف مقابل خودش را تحت تاثیر قرار بدهد، بعید نیست، اما تاکنون درباره اینکه اقدامات خصمانه‌ای علیه بارش‌ها با این مقیاس وسیع که یک کشور تحت تاثیر قرار بگیرد هنوز کار تحقیقاتی صورت نگرفته است .
چه‌کسی ابرهای ایران را می‌دزدد؟
رئیس سازمان محیط زیست امروز نیز در واکنش به این موضوع گفت: در کشورهای همسایه ما هم میانگین بارش نسبت به میانگین درازمدت کاهش پیدا کرده است و اینکه جبهه هوایی وارد دریاچه ارومیه بشود و ناگهان محو بشود نیازمند کار علمی است.
ولی صادق ضیائیان، رئیس سازمان ملی پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا اساسا مقایسه بارش‌ها در ایران و ترکیه را غلط می‌داند و می‌گوید: ترکیه کشوری است که در کنار دریای مدیترانه و سیاه قرار دارد و رطوبتش بالاست و به طورطبیعی بارش های آن بیشتر از ایران است. بنابراین مقایسه بارش های ایران و ترکیه اساسا کار غلطی است؛ مثل این که بارش های استان های حاشیه دریای خزر را با تهران مقایسه کنیم.
ابرها در ترکیه بارور می‌شوند؟
یکی دیگر از سناریوهای مطرح شده در خصوص تفاوت بارش‌ها در ایران و ترکیه، بارورسازی ابرها در ترکیه است.
رئیس سازمان هواشناسی در خصوص دلیل بارش‌های بالا در ترکیه و عدم بارش در همان مناطق در داخل کشور و احتمال بارورسازی ابرها، می‌گوید: باروری ابرها موضوع علمی قابل انجام و قابل بررسی است. سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرده است فعالیت‌ها به‌عنوان عاملی برای حل مشکل خشکسالی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد، در برخی مناطق با بارورسازی ابرها، افزایش بارش‌ها تجربه شده است، اما توسط سازمان جهانی هواشناسی بارورسازی ابرها به‌عنوان راه‌حلی عملیاتی برای حل مشکل خشکسالی توصیه نشده است.
اما مصطفی کایماک، مهندس آب و هوا در ترکیه با رد احتمال بارورسازی ابرها در ترکیه عنوان می‌کند: باید به مردم ایران اطمینان بدهم برفی که در عکس می بینند یک رخداد کاملا طبیعی است و ترکیه فناوری بارورسازی ابرها را در اختیار ندارد. در گذشته چند مورد تحقیق آموزشی در منطقه مرمره انجام شده است. باید اضافه کنم که بارورسازی ابرها یک فرایند بسیار پیچیده است که از نظر علمی هم تایید نشده است.
پروفسور ال روبوک، اقلیم شناس ترک نیز در همین خصوص می‌گوید: برف زمانی می بارد که هوا بالا رود و با سرد شدن دما به صورت برف به زمین بازمی گردد. بالا رفتن هوا می تواند به وسیله جابجایی هوا بین کوه ها هم انجام شود، برای همین خیلی عادی است که یک طرف کوه برف ببینید و طرف دیگر کوه چیزی نباشد. این رویداد در کوه های راکی همیشه اتفاق می افتد. من نمی دانم الگوی طوفان در ترکیه و ایران چگونه است، اما اگر طرف ترکیه برف می بارد و ایران نمی آید، می تواند توضیحی برای الگوی بارش برف در منطقه باشد. ولی در کل، بارورسازی ابرها ابرها کارساز و عملی نیست.
