استراتژی مسئولیت اجتماعی صنعت گاز کشور

به گزارش پایگاه خبری دانستنی آنلاین به نقل از رسانه مسئولیت اجتماعی  ، پیشرفت های صنعتی و برنامه های توسعه در صنعت گاز با وجود تمام منافعی که برای انسان ها به همراه داشته سرمنشا بسیاری از مخاطرات و ریسک ها می باشد. لذا این صنایع درجهت دستیابی و اثبات عملکرد صحیح محیط زیستی نیازمند کنترل پیامد فعالیت های خود بر محیط زیست می باشند.

فعالیت های صنعت گاز به سه بخش شامل : استخراج نفت و گاز از زمین، پالایش و تبدیل آن به فرآوردهای نفتی، گازی و محصولات پتروشیمی و در نهایت انتقال از طریق خطوط لوله انتقال تقسیم می شوند.

با توجه به گستردگی حوزه فعالیت، در هر یک از این سه بخش پتانسیل آلودگی بالایی وجود دارد لذا خاک، هوا، آب مشتمل بر آب های سطحی و زیر زمینی  موجودات، پوشش های گیاهی و حتی انسان تحت تاثیر این اثرات قرار می گیرند.

این آلودگی ها جز بزرگترین چالش های زیست محیطی حال حاضر صنایع گاز کشور محسوب می شوند و مدیریت آن ها و کاهش اثرات منفی فعالیت های انجام شده، همواره یکی از دغدغه های مسئولین صنایع بوده است.

مسئولیت اجتماعی شرکت های نفت و گاز

آثار و پیامدهای فعالیت و عملیات شرکت ها به ویژه شرکتهای نفتی و گازی در جامعه میزبان، محیطزیست و زندگی اجتماعی موجب مطرح شدن مسئولیت اجتماعی شرکتها شده است. مسئولیت اجتماعی شرکت ها بر این مفهوم است که شرکت ها دارای تعهد به گروه های جامعه غیر از سهامداران هستند که فراتر از قانون و قراردادها است.

شرکت های نفتی و گازی در سه حیطه حقوقی مسئولیت دارند؛ حیطه اول مربوط به حقوق بشر از جمله به رسمیت شناختن تشکیل اتحادیه ها و سندیکاهای کارگری برای حمایت از حقوق کارگران است.

حیطه دوم مربوط به حقوق کار و دستمزد و نیز جلوگیری از استثمار کارگران، کارکودکان و زنان و امنیت کاری و سلامتی آن هاست. در بعد سوم حقوق محیطی زیستی مطرح است که بر رعایت استانداردهای زیست محیطی با رویکرد توسعه پایدار تاکید دارد.

حیات شرکت ملی گاز ایران به دلیل لزوم حفاظت و توسعه‌ی دارایی‌هایی مانند پالایشگاه‌های گاز، خطوط لوله انتقال گاز و شبکه‌ها و انشعابات و تاسیسات تقلیل و تقویت فشار گاز و سایر موارد، به حیات جامعه به جهت توانایی حفاظت از این دارایی‌ها و همچنین تامین مواد اولیه و نیروی انسانی و سایر نهاده‌های تولید، به نحو چشم‌گیری وابسته است.

به همین دلیل طبیعی است، تاثیر بلندمدت تصمیمات و رفتار شرکت گاز به فهم مدیران و کارکنان آن به نظریه‌ها، تعاریف و رویکرد‌ها بستگی دارد.

برخلاف رفتار مسئولانه وزارت نفت در مقابل جامعه و محیط زیست، شرکت ملی گاز، تعهدات و وظایف سازمانی را با مسئولیت‌های اجتماعی اشتباه گرفته و درک ناقصی از انواع مسئولیت‌ها دارد. درک ناقص وظایف نهفته در مسئولیت‌های اجتماعی ناشی از اشتباه در مفاهیم مسئولیت‌هایی از نوع اقتصادی، قانونی، اخلاقی و اختیاری است.

فاصله شرکت ملی گاز با مسئولیت اجتماعی

براساس دیدگاه مسئولیت‌پذیری، مدیران باید نسبت به گروه‌های خاصی که روی سازمان تأثیر می‌گذارند، یا می‌توانند روی منافع و اهداف سازمان مؤثر باشند، احساس مسئولیت کنند. به عبارت دیگر، بنگاه اقتصادی نه تنها بایستی نسبت به سهام‌داران و سرمایه‌گذاران خود احساس مسئولیت کند بلکه بایستی با همان نسبت به همان گروه‌هایی که در موفقیت آن سهیم هستند، احساس مسئولیت کند.

نگاهی به دیدگاه مدیران شرکت ملی گاز ایران نشان می‌دهد که فاصله زیادی میان آنچه جامعه بعنوان مسئولیت‌های اجتماعی شرکت گاز در نظر دارد، با آنچه مدیران شرکت گاز بعنوان مسئولیت اجتماعی بیان می‌کنند، وجود دارد.

نمونه‌های مهم از مسئولیت‌های اجتماعی که شرکت گاز در شرایط امروز کشور می‌تواند در برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز قرار گیرد، عبارتند از حمایت از ورزش، حمایت از محیط زیست، پشتیبانی از پروژه‌های مختلف اجتماعی که به توسعه فرهنگ، علم و آموزش و انتشار سبک زندگی سالم کمک می‌کنند.این در حالی است که این مسائل در دستور شرکت ملی گاز قرار ندارد.

از سوی دیگر مسئولیت اجتماعی شرکت های نفت و گاز تنها محدود به سلامت، ایمنی و محیط زیست نیست، بلکه توسعه اقتصادی پایدار جوامع میزبان را در بر می‌گیرد. تعریف توسعه اقتصادی پایدار در جوامع مختلف معانی گوناگونی دارد و هر کشور میزبان یا شرکت نفتی، تصویر بخصوصی از توسعه اقتصادی پایدار دارد؛ از سوی دیگر، انگیزه ها و دلایل پرداختن به مسئولیت اجتماعی شرکتی در هر کشور با کشور دیگر متفاوت است.

این تفاوت ها بستگی به فرهنگ، سطح توسعه یافتگی، حجم فعالیت‌ های صنعتی، وضعیت اقتصادی، نوع اقتصاد اعم ازاقتصاد خصوصی، دولتی، تک محصولی، چند محصولی، نوع حکومت و … جوامع دارد. مواردی را هم که از هر جامعه از مسئولیت اجتماعی شرکتی انتظار دارد، مختص آن جامعه و کشور است.با این وجود هنوز این مسائل برای شرکت ملی گاز جز اولویت ها قرار نگرفته است.

چالش های شرکت گاز در زمینه مسئولیت اجتماعی

با افزایش مصرف گاز طبیعی و رشد تقاضا برای آن به علت سازگاری با محیط زیست و آلودگی کمتر هوا، اهمیت کشورهای دارنده آن افزون گشته است. در این بین ایران با دارا بودن نزدیک به ۱۸ درصد از کل ذخایر گاز جهان دومین دارنده این منبع مهم انرژی به شمار می رود. ایران در راستای بهره برداری از منابع غنی گاز طبیعی خود با چالش ها و فرصت هایی روبرواست.

نتایج تحقیقات نشان می دهد که چالش های عمده ایران در بخش گاز طبیعی، مصرف بیش از حد گاز، وجود میادین گازی مشترک، تحریم ها و اقدامات آمریکا و کشورهای غربی و حجم عظیم گازهای سوزانده شده هستند و فرصت های ایران در این زمینه، توسعه اقتصادی، به دست آوردن بازارهای عمده وارد کننده گاز جهان، افزایش امنیت، توسعه مناطق محروم، کاهش واردات بنزین و افزایش بازیافت و تولید نفت می باشد.

مسئولیت اجتماعی شرکت در حکم مدلی از کسب‌وکار است که به شرکت کمک می‌کند از نظر اجتماعی و به‌ویژه به خاطر تاثیرات احتمالی خود در جامعه و محیط پاسخگو باشد. در ایران مسئولیت‌های اجتماعی به‌عهده دولت است و در این میان صنعت نفت‌ به نیابت از دولت به مقوله مسئولیت اجتماعی در مناطق همجوار نفتی می‌پردازد. مدت‌ها بحث مسئولیت‌های اجتماعی به فراموشی سپرده شده بود و نوعی بی‌تفاوتی نسبت به آن احساس می‌شد. این وضعیت تا حدودی در زمینه نفت و پتروشیمی برطرف شده اما همچنان در مورد شرکت ملی گاز وجود دارد و علی رغم تلاش هایی که در این زمینه صورت گرفته شرکت ملی گاز هنوز به یک استراتژی مناسب در زمینه مسئولیت اجتماعی دست پیدا نکرده است.