پایگاه تحلیلی و خبری دانستنی نیوز
به گزارش خبر فوری، در حالی جنگ غزه و اسرائیل در حال تبدیل شدن به یک بحران منطقه ای و بین المللی است که ایالات متحده آمریکا ضعیف تر از هر زمانی است.
بایدن که حالا از چرت نیمروزی خود بیرون آمده و فهمیده که وضعیت کنونی خاورمیانه می تواند اوضاع را از دست آمریکا خارج کند، سعی دارد به نوعی غائله را ختم کند اما خودش هم نمی داند چگونه این کار را انجام دهد.
او از طرفی تمام قد کنار اسرائیل ایستاده و حتی در جلسه کابینه جنگ رژیم صهیونیستی حاضر می شود و از طرف دیگر، تلاش دارد با رهبران عرب دنیا و حتی محمود عباس و پادشاه اردن دیدار کند. جالب اینکه او حتی در این کار نیز موفق نبوده است.
بعد از فاجعۀ بیمارستان الاهلی غزه و شهادت حدود ۱ هزار انسان بیگناه، محمود عباس اعلام کرد که حاضر نیست با بایدن دیدار کند و نشست چند جانبۀ رئیس جمهور آمریکا و رهبران اعراب در اردن نیز لغو شد.
بایدن در ضعیف ترین حالت خود به سر می برد. آمریکا هیچگاه گمان نمی کرد که رهبرش در این وضعیت به سر برده و حتی قادر به دیدار رهبران عرب نباشد. مساله فقط این نیست. از همان زمانی که بایدن پیروز انتخابات جنجالی ۲۰۲۰ شد مشخص بود که روابط رهبران اسرائیل با دولت او خوب نخواهد بود.
بعد از بازگشت نتانیاهو به قدرت، این مساله پررنگ تر شد. اسرائیل تلاش داشت مستقل از واشنگتن عمل کند و بایدن و کاخ سفید نیز نمی توانستند جلوی او را بگیرند. وقوع عملیات طوفان الاقصی این شکاف را بزرگ تر کرد.
به نظر می رسد جو بایدن دوست ندارد جنگ غزه ابعاد بزرگ تری پیدا کرده و یک جنگ منطقه ای شود اما عملا قادر به کنترل نتانیاهو نیست و برای اینکه نفوذ خود بر رژیم صهیونیستی را از دست ندهد و بیش از این، از معادلات خاورمیانه کنار گذاشته نشود، کنار متحد خود قرار گرفته و به او سلاح هم می دهد. این نشان دهندۀ سیاست تماما شکست خوردۀ آمریکا و بایدن است.
از ساختارشکنی ترامپ تا استیصال بایدن/ آمریکا در قلب یک بحران بزرگ
اما چه شد که ایالات متحده به این وضعیت دچار شد؟ برای پاسخ به این مساله باید به سال ۲۰۱۶ بازگردیم؛ به زمانی که دونالد ترامپ جمهوری خواه توانست پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شود. او در تمام ارکان سیاسی و اقتصادی آمریکا تغییر ایجاد کرد. یکی از تغییرات بزرگ و چشم گیر او در زمینه سیاست خارجی بود. آمریکا که تا سال قبل از انتخابات ۲۰۱۶، رهبر جهان غرب به شمار می رفت با تصمیم ترامپ از این مقام استعفاء داد. ترامپ مدعی بود این رهبری هزینه زیادی روی دوش آمریکایی ها گذاشته است.
پرداخت مبلغ بسیار زیاد به ناتو، کشورهای شرق آسیا، متحدان اروپایی و سازمان ملل و نهادهایش روی اعصاب ترامپ تاجر مسلک بودند. با تصمیم ترامپ، آمریکا از بسیاری از نهادهای بین المللی خارج شد. واشنگتن برای افزایش حمایت خود از کشورهای عربی خلیج فارس، کشورهای شرق اسیا و … از آنها طلب پول کرد. روابط واشنگتن و متحدان اروپایی اش بد و بدتر شد و نهادهایی مانند ناتو نیز ضعیف شدند.
ترامپ بر خلاف اوباما، چین را دشمن اصلی آمریکا معرفی کرد و حتی رابطۀ خود با روسیه و پوتین را که در زمان اوباما بزرگترین رقیب ایالات متحده و غرب معرفی می شدند، بهبود بخشید. رئیس جمهور جنجالی آمریکا در یک آن، تمام چارچوب ها و سیاست های ایالات متحده را تغییر داد و تلاش کرد آمریکایی دیگر به دنیا معرفی کند.
زمانی که جو بایدن در سال ۲۰۲۰ به پیروزی رسید مدعی بازگشت به همان سیاست قدیمی و کنارگذاشتن ساز و کارهای ترامپی گردید. او در یکی از نخستین نطق هایش پس از پیروزی در انتخابات مدعی بازگشت آمریکا به جایگاه رهبری دنیا گردید اما تمام پل ها خراب شده بودند. بایدن پیر و خسته فقط توانست چند پیمان از جمله پیمان آب و هوایی پاریس را احیاء کند و در عمل، ناتوان از به دست گرفتن رهبری بلوک غرب بود.
بایدن از همان روزهای نخست با مشکلات فراوان روبه رو بود. او مجددا روسیه را دشمن آمریکا معرفی کرد و سعی نمود با جذب اوکراین به غرب، پوتین را محاصره کند. رئیس جمهور روسیه، خشمگین از تغییر سیاست آمریکا، آمادۀ جنگ در اوکراین شد. در آن سو، بایدن سیاست سخت گیرانۀ اقتصادی ترامپ در قبال چین را وارد حوزۀ سیاسی – امنیتی کرد و نتیجۀ این شیفت استراتژیک، بحران تایوان بود. در آن سو، رهبران تروئیکای اروپایی دیگر مانند زمان اوباما از آمریکا حرف شنوی نداشتند. رابطۀ فرانسۀ مکرون با آمریکای بایدن فراز و نشیب داشت و با پیروزی راست های افراطی در کشورهای مختلف اتحادیه اروپا، فاصلۀ آمریکا و اروپا از هم بیشتر و بیشتر شد. در خاورمیانه نیز تغییراتی چشمگیر رخ داد. بایدن بر خلاف ترامپ، مدعی احیاء برجام شد.
این تصمیم به مذاق کشورهای عربی خلیج فارس و رژیم صهیونیستی خوش نیامد و رابطۀ این کشورها با بایدن روز به روز بدتر شد. در همین حین و بین، چین با قدرت وارد خاورمیانه شد و قراردادهای اقتصادی و امنیتی زیادی با اسرائیل و عربستان و قطر و … به امضاء رساند. در خاور دور هم کشورهای متحد آمریکا یعنی ژاپن و کره جنوبی شروع به تصویب طرح احیاء ارتش ملی خود کرده و تلاش کردند از زیر یوغ ارتش آمریکا بیرون آیند.
بدین ترتیب، بایدن نه توانست راه ترامپ را ادامه دهد و نه در احیاء ساختار دیپلماتیک زمان اوباما و قبل از آن، موفق بود و نتیجۀ این به هم ریختگی، نزدیک شدن دنیا به ساعت صفر بود.
آمریکایی که در حال دمیدن در آتش بزرگ است
شکست بایدن در پیشبرد پروژۀ سیاسی خود، به جنگ اوکراین انجامید. این جنگ آنقدر برای بایدن مهم بود که تمام تمرکز خود را روی آن گذاشت و دیگر به گره های سیاسی خاورمیانه، آفریقا و اروپا و شرق آسیا توجه نکرد.
این مساله باعث شد در خاورمیانه بحرانی جدی پیش آید. در حالیکه دولت تندرو نتانیاهو سعی داشت از طریق عادی سازی روابط با عربستان، زمینه لازم را برای اجرای پروژۀ شهرک سازی در غزه و زمین های مرزی کرانۀ باختری فراهم کند، حماس در یک عملیات غافلگیر کننده تمام نقشه های تل آویو را نقش بر آب کرد. عملیات ۷ اکتبر مقاومت، باعث جنگ در غزه، بمباران شدید این منطقه و کشتار مردم در فلسطین شد.
اگرچه بایدن دوست ندارد این جنگ وارد ابعاد بزرگتری شود و کشورهای مختلف و حتی خود ایالات متحده را درگیر آن کند اما قدرت کنترل آن را هم ندارد. در حال حاضر، حزب الله اسرائیل را تهدید کرده که اگر ارتش خود را وارد خاک غزه کند، عملا وارد جنگ می شود.
از آن سو، نتانیاهو در تلاش است که سراسر غزه را تصرف و حماس را برای همیشه از بین ببرد. این اتفاق می تواند ابعاد بسیار بدی داشته باشد و کشورهای مختلف را وارد جنگ کند. از آن سو، میان مسلمانان جهان و غربی ها نیز اختلافات شدیدی پیش آمده است.
غربی های غالبا راست گرا طرفدار اسرائیل و مسلمانان طرفدار غزه هستند. اختلاف این دو گروه در کشورهای غربی به اختلاف بومیان و مهاجران گره خورده و زمینه را برای ایجاد یک درگیری اجتماعی بزرگ فراهم می کند. در حال حاضر، در بلژیک، سوئد، کانادا و فرانسه درگیری هایی میان مسلمانان و راست گراها پیش آمده است. این درگیری ها ممکن است دولت های غربی را هم درگیر کند.
دولت های غربی سعی دارند حمایت از حماس را خط قرمز نشان داده و با هر کسی که از مقاومت حمایت کند مقابله کنند. این مساله خشم مسلمانان را برانگیخته و باعث شده درگیری هایی میان آنها و نیروهای امنیتی و پلیس کشورهای غربی رخ دهد.
در این وضعیت، بایدن منفعلانه تر از همیشه در کنار نتانیاهو ایستاده تا اندک نفوذش بر خاورمیانه را از دست ندهد. رابطۀ آمریکا و اسرائیل مانند رابطۀ پدر و یک جوان لوس است که قصد جداشدن از خانۀ پدری را دارد و پدر از ترس از دست دادن او، به تمام خواسته های او تن می دهد. آمریکای بایدن به خوبی می داند که حمایت از نتانیاهو تا چه میزان خطرناک است. اندیشکده های مختلف آمریکایی همگی در مورد طولانی شدن جنگ غزه هشدار داده اند اما بایدن همچنان به حمایت از نتانیاهو ادامه می دهد و قادر نیست از اقتدار سنتی روسای جمهوری آمریکا استفاده کرده و نخست وزیر رژیم صهیونیستی و کابینۀ جنگ او را رام کند.
این اقتدار سنتی امری است که در دولت های اوباما، کلینتون و به خصوص ریگان دیده می شد. این افراد در عین حمایت از اسرائیل، در مواقع حساس جلوی آن را می گرفتند اما بایدن که وارث سنت ساختار شکنانۀ ترامپ است، قادر به تقلید از اسلاف خود نیست و بر خلاف آنان به دنبال اسرائیل می دود و از آن تبعیت می کند.
