پایگاه تحلیلی و خبری دانستنی نیوز
مالیات در بازار طلا در روز‌های اخیر به تیتر یک خبرگزاری‌ها تبدیل شد و شنیده‌ها حاکی از آن بود که مردم باید طلا‌های قبلی خود را در سامانه مودیان ثبت کنند و در هنگام فروش، دولت به اندازه ۲۵ درصد تفاوت نرخ خرید و فروش، مالیات دریافت می‌کند، اما اصل ماجرا چیست؟
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که موضوع مالیات بر عایدی سرمایه هنوز مورد تایید شورای نگهبان قرار نگرفته و اجرایی نشده است. از طرفی با توجه با معافیت‌های در نظر گرفته شده در متن این طرح احتملا مشمولیت مردم عادی بسیار کم بوده و تنها سوداگران بازار‌های مختلف هدف دریافت این مالیات خواهند بود. بنابراین موضوع دریافت مالیات ۲۵ درصدی از سود فروش طلا کاملا کذب است.
اما به طور کلی، دریافت مالیات بر اساس میزان درآمد افراد از موضوعات مهمی است که برای دولت‌ها اهمیت دارد، زیرا به آنها این فرصت را می‌دهد تا برنامه‌های خود را به‌طور دقیق اجرا کنند و عدالت اقتصادی را در کشور به‌وجود آورند.
متاسفانه بحث فرار مالیاتی همیشه مشکلاتی را در راه ایجاد شفافیت اقتصاد ایران ایجاد کرده است. از همین‌رو سازمان امور مالیاتی با راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند تلاش دارد تا به فرایند اخذ مالیات از افراد مشمول سر و سامان داده و در مسیر عدالت مالیاتی حرکت کند.
بر اساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم و قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، تمامی مشمولان پرداخت مالیاتی موظفند در سامانه مودیان ثبت نام کنند. بر اساس متن صریح این قانون تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی و تمامی مشاغل صنفی و غیرصنفی مشمول این قانون بوده و باید هرچه زودتر در راستای ثبت نام در سامانه و صدور صورتحساب‌های الکترونیکی خود اقدام نمایند.
همانطور که احتمالا می‌دانید، یکی از اصنافی که مشمول این قانون شده، صنف طلا و جواهر است. طلافروشان به عنوان مشاغل صنفی اصولا مبالغ معامله بالایی داشته و از این رو ضرورت دارد در سامانه مودیان ثبت نام کرده و صورتحساب الکترونیکی را به صورت برخط و شفاف صادر کنند.
طلافروشی ها تا کی مهلت داشتند در سامانه مودیان ثبت نام کنند؟
در روز‌های اخیر برخی فعالان صنفی طلا با گلایه از دولت اعلام کردند که آموزش‌های لازم برای ثبت اطلاعات در سامانه مودیان ارائه نشده و فرصت کافی برای اجرای این طرح در نظر گرفته نشده است.
این در حالی است که مرور روند اجرای این طرح نشان می‌دهد که در مصوبه دوم خرداد ماه سال ۱۴۰۰ از قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، مشخص شد که طلا فروشان مکلفند تا حداکثر ۲ ماه بعد از لازم الاجرا شدن این قانون، نسبت به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام نموده و از آن پس صورتحساب الکترونیکی معاملات خود را ارسال کنند.
از آنجایی که فرآیند عملیاتی شدن قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان از ابتدای فروردین سال ۱۴۰۲ آغاز شده، طلافروشی‌ها قانونا تا انتهای اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ جهت ثبت نام در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی فرصت داشتند.
البته بر اساس مصوبات جدید و تاریخ اعلام شده، مهلت ثبت نام کسب و کارهای طلافروش در سامانه مودیان تا ابتدای دی ماه ۱۴۰۲ اعلام شد و زمان کافی برای کسب اطلاعات لازم در خصوص نحوه فعالیت در سامانه مودیان در نظر گرفته شد.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند، اتصال همه اصناف به ویژه طلافروشان به سامانه مودیان یکی از راهکارهای ایجاد شفافیت در معامله و خرید و فروش است؛ بر این اساس که صورتحساب‌های الکترونیکی صادر می‌شود که یکی از دستاوردهای این سامانه، مالیات ستانی عادلانه بر اساس نحوه فعالیت هر صنف است.
مقاومت در برابر شفافیت مالیاتی ادامه خواهد یافت؟
بر اساس اعلامیه‌های منتشر شده سازمان امور مالیاتی، طبق قانون چنانچه مودیان فعال در صنف طلا و جواهر در مهلت در نظر گرفته شده، داخل سامانه مودیان ثبت نام نکنند، اتحادیه می تواند طی همکاری با نیروهای نظارتی نسبت به ابطال پروانه کسب آنها اقدام نماید.
این مسئله موجب نگرانی اکثر فعالان بازار طلا شده است، از طرفی برخی سودجویان سعی دارند اجرایی شدن طرح سامانه مودیان را بر خلاف منافع عموم مردم جلوه دهند؛ این در حالی است که با افزایش شفافیت در بازار طلا، حجم انبوهی از کلاهبرداری‌ها معمول در این بازار کاهش خواهد یافت که این موضوع در نهایت می‌تواند موجب افزایش تقاضا در بازار طلا و جواهر شود و عدم اعتماد مردم برای خرید طلا را بهبود بخشد.
به طور کلی می‌توان گفت راه‌اندازی کامل سامانه مودیان می‌تواند مزایای قابل توجهی برای اکثر مردم داشته باشد. به عنوان مثال می‌توان به ایجاد عدالت مالیاتی، شناسایی صحیح درآمدهای مشمول مالیات و کاهش فرار مالیاتی و از همه مهمتر شناسایی تخلفات مرسوم در محاسبه قیمت کالاها و خدمات اشاره کرد.
مشاهدات میدانی از واحدهای صنفی سطح شهر و گفت‌وگو با خریداران سکه و طلا بیانگر آن است که برخی فروشندگان با اعلام شماره حساب افراد غیر، هزینه مدنظر را به‌صورت کارت به کارت دریافت می‌نمایند.
این شیوه که در یکی دو سال اخیر در اصناف مختلف قابل‌مشاهده است، همچنان کلیدی‌ترین مسیر در جهت فرار مالیاتی است، با این وجود مسئولان سازمان امور مالیاتی در هفته‌های اخیر از شناسایی حساب‌های شخصی افراد متخلف خبر داده‌اند.
از طرف دیگر برخی فعالان صنف طلا و جواهر نسبت به صدور فاکتور با جزئیات مشخص و قابل بررسی مقاومت می‌کنند. همین مسئله موجب شده بسیاری از متقاضیان خرید طلا در نهایت متوجه نشوند طلای مد نظر خود را به چه قیمتی خریداری کرده و چقدر سود به فروشنده پرداخت کرده‌اند.
بنابراین صدور فاکتور رسمی اهمیت زیادی در رسیدگی به تخلفات دارد؛ به نظر می‌رسد با اجرای کامل سامانه مودیان طلافروشان موظف می‌شوند قیمت روز طلا و تمامی عملیات محاسبه را با ذکر مقدار تخفیف در فاکتور درج کنند و به اطلاع مشتری برسانند. با توجه به ثبت تمامی این مراحل احتمال سواستفاده برخی اعضای صنف از ناآگاهی خریداران بسیار کاهش خواهد یافت چرا که بر اساس اسناد رسمی هرگونه تخلف قابلیت رصد و پیگیری خواهد داشت.
بنابراین به نظر می‌رسد که هیجان موجود در میان برخی اصناف طلا و جواهر کشور موقتی بوده و افراد نمی‌توانند به صورت دائمی در برابر شفافیت اقتصاد کشور مقاومت کنند.
همانطور که گفته شد، سازمان امور مالیاتی از اول دی ماه ۱۴۰۲ همه مشاغل را موظف به اتصال به سامانه مودیان کرده است تا بر اساس این سامانه هر گونه خرید و فروش ثبت و با ایجاد شفافیت، مالیات ستانی عادلانه انجام شود.
اما عده‌ای از سودجویان فضای غیر شفاف مالیاتی با فرافکنی بحث افزایش ۲۵ درصدی نرخ مالیات طلا را عنوان کرده و در این زمینه علیه افکار عمومی جو‌سازی کردند.
پیش از این، سازمان امور مالیاتی تاکید کرد که در حال حاضر اصل کالای طلا، جواهر و پلاتین از مالیات معاف بوده و فقط ۹درصد مالیات بر ارزش افزوده از اجرت، حق‌العمل و سود این کالا دریافت می‌شود که این نرخ مطابق قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰ است.
